بررسی و نقد نشانه‏ شناختی قرائت وحدت وجودی از شعر حافظ

Authors

Abstract:

سرشت باز و چندصدایی شعر حافظ موجب شده است خوانندگان زیادی از دیرباز تا روزگار معاصر به قرائت شعر او بپردازند. قرائت عرفانی یکی از قرائت‎های مطرح و دامنه‏دار از شعر حافظ است که به ‏اقسام گوناگونی بخش‎پذیر است. از میان قرائت‎های عرفانی می‌توان به رساله‎ای از جلال‌الدین دوانی در قرن نهم اشاره کرد. او در رسالۀ خود، بیتی از حافظ را ‏بر مبنای ‏پارادایم وحدت وجود ‏قرائت کرده است. این مقاله می‌کوشد برای نقد و ارزیابی قرائت دوانی، الگوی نشانه‏شناسی مبتنی بر بافت‌های سه‌گانه را به کار گیرد و با رجوع به تاریخ تحول عرفان ایرانی - اسلامی‏ نشان دهد چنین قرائتی از شعر حافظ مقرون به صواب نیست. برای تبیین تحولات تاریخ تصوف، از مفهوم سنت اول و دوم عرفانی استفاده شده و مفاهیم عمده و مشترک این دو سنت، یعنی تجلی، عشق و وحدت شهود / وحدت وجود با یکدیگر مقایسه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

قرائت و حدت وجودی از آینه در غزلیات بیدل

هدف مقاله حاضر تبیین یکی از مفاهیم تمثیل «آینه» در غزلیات بیدل و تحلیل پیوند آن با تمثیل‌های به کار رفته در افکار و آراء ابن عربی است. مسئله اصلی این مقاله بررسی جایگاه آینه در غزلیات بیدل به مثابه منعکس کننده بالاترین نقطه اندیشه عرفانی ابن عربی، یعنی وحدت وجود است روشن نمودن این مسئله که بیدل در این چشم انداز تا چه حد، تحت تأثیر اراء و افکار ابن عربی بوده، ضرورت این بررسی رافراهم نموده است. ا...

full text

نقشی در خیال اقتضای حال نشانه ها در شعر حافظ

نشانه شناسی که اول بار خود را با آراء زبانشناس سوئیسی، «فردینان دو سوسور»، در حوزه مطالعات زبانی مطرح کرد، هدف خود را بررسی چگونگی ارتباط دالّ و مدلول در سطوح مختلف زبانی قرار داد. نشانه شناسی پیش از آن که خود یک علم باشد، روشی خاص در بررسی و ارزیابی متون است. هرچند نشانه شناسی از دل مباحث زبانی سوسور و به ویژه، مساله ی چگونگی ارتباط دال و مدلول سربرآورده است، اما به حوزه های دیگری چون نقد ادبی ...

full text

تأویل نشانه شناختی ساختارگرای شعر "زمستان "

از نظرپی یر گیرو، زبان شناس فرانسوی، همه چیز نشانه است و نشانه شناسی که علم نشانه هاست همهء دانایی و تجربهء انسان را در بر می گیرد. بنابراین بسیاری از حوزه های فکر و اندیشه را می توان در قالب اصول نشانه شناسی بررسی و تحلیل کرد. شعر به لحاظ رمزگان هنری و پیام زیباشناختی آن، از نظام نشانه ای پیچیده ای برخوردار است. مقالهء حاضر، نگرشی است نشانه شناختی به شعر زیبای "زمستان " اخوان ثالث و بر این...

full text

نقد انگاره بی بهرگی فرشته از عشق در شعر حافظ

معنای انگارۀ فرشته در اندیشۀ حافظ، در تطبیق اثر با سایر متون صوفیه، دستخوش تحولی جدی شده است. غالب حافظ ‏پژوهان بر این باورند که حافظ عشق را همان بار امانت الهی تلقی می‏‏کند که منحصراً به انسان سپرده شده است و در مقابل، فرشتگان را از عشق بی‏ نصیب می‏‏داند. با وجود این، مقایسۀ نشانگان موجود در شعر حافظ، با صورت بندی‏‏ های مفهومی‏ موجود در تألیفات سایر صوفیه، صحت این گزاره را مورد تردید قرار می‏‌د...

full text

بررسی نشانه شناختی شعر(( مسافر)) سپهری برمبنای نشانه شناسی ساختارگرا ؛ الگوی ریفاتر ویاکوبسن)

نشانه شناسی ساختارگرا درپی کشف نشانه های درون متن است وساختارگرایان، معنارادر روابط میان اجزای متن می جوینـد؛آنها با خوانش خلاق در پی یافتن نشانه ها هستند،تا به مفهوم متن دست یابند. ساختارگرایی بانظریه ((دریافت)) همسویی دارد؛ قبل ازطرح مبحث ساختارگرایی متن درسایة مؤلف قرارداشت اماپس ازاین که رولان بارت نظریه ی((مرگ مؤلف)) رامطرح کرد،خواننده،خـوانش خلاق واکتشافی متن، اهمیت یافت. پس ازبارت نظریه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 52  issue 2

pages  349- 365

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023